به گزارش مشرق، سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور شامگاه روز گذشته (پنجشنبه ۱۲ تیرماه) در برنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما اظهار داشت: فناوری، امروز در قالب زیرساخت های یک کشور به ارائه خدمت پرداخته و به جز لاینفک زندگی مردم تبدیل شده است.
فناوری‌های نو، ترکیبی از تهدید و فرصت هستند
وی ادامه داد: فناوری‌های پیشرفته به دلیل ممزوج شدن با عناصر سایبری و هوشمند در ساختار خود، غیر از تمام منافعی که دارند تهدیداتی را نیز به‌همراه دارند. در واقع فناوری‌های نو، ترکیبی از تهدید و فرصت هستند. به طور مثال امروز شبکه‌های اجتماعی کارکردی ضروری در زندگی مردم دارد. ولی شبکه اجتماعی که در تسلط کشورهای خارجی باشد می‌تواند برای کنترل افکار عمومی و مردم کشورهای دیگر و ایجاد آشوب‌ها و برهم زدن نظم و امنیت هم مورد استفاده قرار گیرد.
سردار جلالی با بیان اینکه، ضمن اینکه از فناوری استفاده می‌کنیم باید مراقب باشم تا درگیر آسیب‌ها و تهدیدات آنها نشویم، متذکر شد: برای مثال ما امروز از فناوری هسته‌ای برای تشخیص و درمان استفاده می‌کنیم اما به طور طبیعی همین فناوری اگر به ملاحظات ایمنی آن توجه نشود می تواند آسیب هایی به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید
وی با بیان اینکه ملاحظات پدافند غیرعامل در دنیا به سه لایه تقسیم می‌شود، تصریح کرد: یک لایه ایمنی است یعنی ملاحظاتی که هر فردی برای استفاده از هر تجهیزاتی باید به آن توجه کند. در ملاحظات امنیتی باید تهدید موثر بر آن حوزه را دنبال کنیم. یک لایه نیز لایه دفاعی است.
ریشه همه حوادث در زیرساخت‌ها را نمی توان اقدام دشمن دانست
سردار جلالی با اشاره به حادثه‌های آتش سوزی در صنایع پتروشیمی کشور در سالهای گذشته توضیح داد: فرض اولیه این بود که شاید منشاء این حوادث، حمله‌های سایبری و خرابکارانه باشد ولی با بررسی‌های ما مشخص شد تقریبا تمام این حوادث در لایه های ایمنی بوجود آمده بود.
وی ادامه داد: در همین مسئله اخیر مرکز درمانی واقع در خیابان شریعتی هم بررسی‌ها نشان داد که اتفاق در لایه ایمنی بوده و نوع نگهداری کپسول های گاز به طور انباشته و در کنار هم و عدم رعایت نکات ایمنی باعث انفجار شده است.
باید از فعالیت مراکز پرخطر جلوگیری کرد
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: بخش عمده این حوادث به نقص در حوزه ایمنی ما بر می‌گردد. یکی از ضعف‌های عمده در این حوزه مشکلات قانونی و حقوقی است. برای مثال آتش‌نشانی می‌گوید در حادثه مرکز درمانی خیابان شریعتی، سه بار به آنها اخطار داده شده که ساختمان از نظر ایمنی مشکل دارد. در حادثه پلاسکو هم مکررا تذکر داده شده ولی توجهی نشده بود. متاسفانه ما مجموعه‌های پرخطر زیاد داریم که به‌خاطر ضعف قانونی و مقرراتی، مدیریت شهری نمیتواند آنها را تعیین تکلیف کند. در صورتی که اگر مسئله امنیت جان مردم است باید از فعالیت این مراکز در صورت عدم توجه به تذکرات به حکم قاضی جلوگیری شود.
سردار جلالی تصریح کرد: سیاست کلی نظام در حوزه شیمیایی، هسته‌ای و بیولوژیکی، ماموریت‌هایی را به سازمان پدافند غیرعامل داده است. برای انجام این ماموریت‌ها ساختار های لازم و تدوین قوانین و برنامه‌های لازم در دستور کار بوده و ما چهار قرارگاه پدافند شیمیایی، پدافند هسته‌ای، پدافند زیستی و سایبری را ایجاد کرده‌ایم.
همه استان‌های هسته‌ای طرح پدافندی دارند
وی ادامه داد: به طور مثال در حوزه تهدیدات هسته‌ای، برای کنترل پیامدهای هسته‌ای و پرتوی قرارگاه پدافند هسته‌ای داریم و همه تمرکز بر موضوع نشت صنعتی و یا حوادث امنیتی منجر به نشت معطوف است.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: برای آمادگی در مواجهه با چنین حوادثی اولا ساختار قرارگاه پدافند هسته‌ای را با مسئولیت استانداران در 7 استان هسته‌ای کشور سازماندهی کرده‌ایم. فرمانده سپاه استان را به عنوان جانشین قرارگاه منصوب کرده ایم و بدین ترتیب رابطه بین بخش نیروهای مسلح و کشوری را تعیین تکلیف کرده‌ایم. برای هر 7 استان طرح پدافند هسته‌ای تهیه کرده‌ایم و در تمام آنها این طرح به منظور کسب آمادگی و مشخص شدن نقاط ضعف، در رزمایش هایی تمرین شد.
تجهیز آتش‌نشانی و اورژانس به تجهیزات مقابله با تهدیدات نوین(CBRNE)
وی با بیان اینکه با هماهنگی وزارت کشور تمام شهرهای هسته‌ای را به تجهیزات رفع آلودگی مجهز کردیم خاطرنشان کرد: همچنین در ۵۱ شهر، آتش نشانی‌ها با کمک شهرداری‌ها به تجهیزات مقابله با جنگ نوین(CBRNE) تجهیز شده اند و آموزش‌های لازم ارائه شد.
به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل با کمک اورژانس تهران نزدیک به ۲۰۰ آمبولانس را در سرتاسر کشور تجهیز کرده‌ایم تا اگر حادثه‌ای شیمیایی و یا بیولوژیک داشته باشیم امکان خدمات رسانی وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ایجاد مرکز طب نوین در بیمارستان شهید چمران، این بیمارستان به قطب درمان مصونیت‌های پرتوی تبدیل خواهد شد، گفت: همچنین کادر درمانی بیمارستان شهدای خلیج فارس بوشهر را آموزش و به وسیله رزمایش‌ها، آمادگی این مراکز را بررسی کردیم.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد: تقریباً برای همه مراکز، اورژانس هسته‌ای با همکاری سازمان انرژی اتمی ساخته‌ایم. همچنین سال گذشته برای بیمارستان‌هایی در تهران که از مراکز تشخیص هسته‌ای برای معاینه و درمان استفاده می‌کنند طرحی را برای اقداماتی ایمنی در صورت احتمال نشت، با مسئولیت استاندار تهران تهیه کردیم. به همه دستگاه‌های متولی آموزش لازم ارائه و مانور انجام شد تا اشکالات احصا و برطرف شود.ملاحضات ایمنی در همه جا اصل است ولی در بخش هسته‌ای به دلیل اهمیت آن ضوابط ایمنی چند برابر بیش از سایر حوزه‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.
صنایع شیمیایی یکی از اقطاب توسعه اقتصادی کشور
وی با اشاره به اهمیت موضوع پدافند شیمیایی در کشور نیز توضیح داد: قبل از انقلاب تنها چند مجتمع پتروشیمی در کشور فعالیت داشت که امروز به نزدیک ۶۰ مجتمع رسیده است که هریک، مجتمع‌هایی را به عنوان زیر مجموعه خدمات دارند که خدمات پایین دستی در آن دنبال می‌شود. این نشان می‌دهد که صنعت شیمیایی و پتروشیمی موتور پیشران اقتصاد ما است و سهم بالایی در درآمد های غیرنفتی کشور دارد.
سردار جلالی ادامه داد: این صنعت گسترده به مباحث ایمنی احتیاج دارد. زمانی این مراکز بیرون از شهر بودند اما امروز با گسترش شهرها، برخی از آنها در درون شهر قرار گرفته‌اند. طبیعتا هم زیستی یک مرکز شیمیایی در نزدیکی مرکز جمعیتی از نظر ضوابط پدافند غیرعامل کار درستی نیست و در سیاست های کلی نظام به این موضوع تاکید شده است. یکی از مهمترین برنامه‌های ما خارج کردن این مجتمع‌ها از مراکز جمعیتی است که به طور جدی دنبال می کنیم.
ایران دارای پیشرفته‌ترین مرکز درمان مصدومین شیمیایی منطقه
وی تصریح کرد: در راستای ارتقای توان پدافند شیمیایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) به عنوان قطب درمان مصدومیت های شیمیایی تعریف شده است. برای اولین بار در کشور مرکز درمان مصدومیت‌های شیمیایی که پیشرفته ترین مرکز در منطقه است در بیمارستان بقیه الله(عج) ایجاد شده و مشغول خدمت‌رسانی است. در حقیقت تجاربی که در دوران دفاع مقدس در زمینه مصدومیت‌های شیمیایی داشتیم سبب شد تا ما صاحب پروتکل‌های درمانی، پزشکان و متخصصان و تجارب و زیرساخت‌های درمانی شویم که ما را از سطح منطقه بالاتر برده است.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور همچنین از ایجاد مرکز آموزشی CBRNE با همکاری بیمارستان علوم پزشکی یزد به کمک یکی از خیرین یزدی خبر داد که تاکنون نزدیک به 6 هزار نفر از دستگاه‌های مرتبط با صنایع زیرساختی را به صورت تخصصی آموزش داده است.
سردار جلالی با بیان اینکه ما با کمک وزارت اطلاعات دستور العملی تعریف کردیم تا نحوه حفاظت از اطلاعات تولید شده در حیطه پدافند غیرعامل استخراج شود، توضیح داد: همه نهادهایی که در این زمینه کار مطالعه و بررسی انجام می‌دهند باید برای کنترل و دقت در امورشان، آموزش‌های لازم را کسب کنند اما به طور طبیعی نگاه به اطلاعات و حفاظت از اطلاعات وظیفه‌ای ملی برای همه سطوح و همه بخش‌هاست و همه باید نقش و سهم خود را ایفا کنند.
مسئول هر نهاد، مسئول تامین امنیت زیرساخت سایبری دستگاه خود است
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این سوال که در صورت حمله سایبری، کدام نهاد پاسخگو خواهد بود، نیز توضیح داد: مسئول هر نهاد، مسئول تامین امنیت زیرساخت دستگاه خود است. سازمان پدافند غیرعامل کشور در واقع مسئول خدمات مشاوره‌ای، کمک و نظارت است. ما مسئول بخش دفاع هستیم. مسئول بخش ایمنی تا اندازه‌ای وزارت ارتباطات است که تامین زیرساخت‌ها را انجام می‌دهد و بعد خود دستگاه که باید مسئولیت تامین امنیت سایبری خود را برعهده بگیرد. آنچه سازمان پدافند غیرعامل کشور انجام می‌دهد بررسی نقاط ضعف و پیگیری برطرف کردن اشکالات برای مصون‌سازی قبل از وقوع یک حادثه است که این کار اغلب به واسطه مانورهای سایبری انجام می شود.
رفع فوری اختلال در فعالیت بندر شهید رجایی بر اثر نفوذ سایبری
سردار جلالی در مورد آنچه در بندر شهید رجایی رخ داده است نیز گفت: دو شرکت بخش خصوصی در سیستم حمل و نقل بند شهید رجایی کار هماهنگی ترابری را انجام می دادند. یک آسیب پذیری سیستماتیک در سیستم فناوری اطلاعات آنها وجود داشت که این آسیب پذیری سبب شد تا در حدود دو تا سه ساعت توقف کار داشته باشند. این در حالیست که چند ماه قبل از این حادثه در این بندر رزمایشی داشتیم و اشکالات و ضعف‌ها را استخراج کرده بودیم. خوشبختانه با پیش‌بینی‌های صورت گرفته توانستند مجموعه ضعف ها را در سیستم اصلاح کنند و به وضعیت اول برگردانند.
کشف فاعل حملات سایبری نیازمند همکاری های بین المللی است
وی در مورد منشاء حملات سایبری نیز توضیح داد: یکی از موضوعات مهم در حملات سایبری اثبات منشا حمله و فاعل حمله است. بررسی اینکه آیا این حمله از سوی دشمن یا کشور خاصی بوده یا عامل آن ویروسی رها شده در فضای سایبر باشد چندان راحت نیست. در واقع اثبات منشا حمله و فاعل حمله کار سختی است زیرا نیاز به همکاری بین‌المللی دارد و این همکاری در دنیا تعریف نشده است از همین رو بیشتر در چنین حوادثی، بحث احتمال و گمان مطرح است.
آمریکا به دنبال معرفی ایران به عنوان یک مهاجم آنارشست سایبری است
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به استراتژی اتهام زنی رژیم صهیونیستی و آمریکا در حوزه سایبری به ایران گفت: این استراتژی رسانه‌ای آمریکا است که ایران را در فضای سایبری به عنوان یک مهاجم آنارشیست معرفی کند مهاجمی که مقید به قوانین نیست ولی این واقعیت ندارد و سیاست های ما در این حوزه دفاعی است. البته قدرت پاسخ و آفند سایبری ما بخشی از قدرت دفاعی کشور است.
سردار جلالی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در ماه های اخیر حملات سایبری افزایش داشته است، حمله سایبری و حادثه سایبری را دو مقوله متفاوت دانست و تصریح کرد: در چندماه گذشته به علت آسیب‌پذیری‌هایی که در فضای سایبری وجود دارد و هجوم فعالیت‌ها به فضای سایبری به دلیل شیوع ویرس کرونا، برخی از این خدمات که صددرصد امن نبود روی فضای وب ارائه شده است و این وضعیت شرایط را برای هکرها مساعد میکند تا دسترسی‌هایی پیدا کنند و اختلالاتی به وجود آورند.
پایداری خدمات اساسی ارائه شده نشان از سطح آمادگی کشور دارد
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد: در مقوله دفاع از فضای سایبری کشور در برابر حملات سایبری بزرگ ما زیرساخت های زیادی در کشور داریم که مبتنی بر فضای سایبری خدمات ارائه می کنند. طبیعتا پایداری خدمات و میزان امنیتی که دارد می‌تواند میزان آمادگی ما در برابر تهدید را مشخص کند ولی همه خبرگان امنیت می‌گویند که امنیت هیچ وقت مطلق نیست و هر فضایی هر چقدر هم امن باشد باز هم راهکارهایی برای نفوذ در آن فضا وجود دارد.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین کارها و وظایفی که به عهده سازمان پدافند غیرعامل کشور گذاشته شده است پیگیری موضوع شبکه ملی اطلاعات و نقش آن در پایداری کارکردهایی است که در فضای مجازی وارد کرده‌ایم تصریح کرد: در حوادث آبان ۹۸ و کرونا، اهمیت موضوع را بیشتر درک کردیم و فکر نمی‌کنم کسی در کشور ابهامی در این خصوص داشته باشد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری برای ساماندهی شبکه ملی اطلاعات تصریح کرد: در زمان تسلیم بودجه ۹۹ نیز رئیس جمهور به این موضوع اشاره کردند.
به گفته سردار جلالی، امروز طرح اولیه در دستور شورای عالی فضای مجازی است تا تقسیم کار در برنامه اجرایی به تصویب برسد. در دستور العملی که رهبر معظم انقلاب ارائه کردند زمان بندی دقیقی وجود دارد ولی کرونا کمی این برنامه را عقب انداخته است که امیدواریم به زودی در شورای عالی فضای مجازی تعیین تکلیف شود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره نیاز به شبکه‌های اجتماعی بومی نیز گفت: مسئول پیگیری این موضوع شورای عالی فضای مجازی است. مسئولیت ما در خصوص الزامات پدافند غیرعامل در شبکه ملی است. ولی دیدگاه ما در مورد این موضوع کمافی السابق این است که شبکه های اجتماعی محل تولید، هدایت، سیاستگذاری و جهت‌دهی به افکار عمومی مردم است. از طرفی شغل و کار در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در حال توسعه است.
وی توضیح داد: همانطور که می‌دانید شبکه‌های اجتماعی درون رگولاتوری هستند یعنی تنظیم مقررات درون شبکه انجام و دنبال می‌شود. یعنی ما به شبکه‌ای خارجی چون اینستاگرام اجازه می‌دهیم وارد فضای سایبری کشور ما بشود و بدون اینکه تعهدی نسبت به رعایت مقررات ما داشته باشند جمعیت بالایی از کشور ما را درون شبکه خود سازماندهی کنند و به افکار عمومی جهت بدهند، مشاغل را کنترل کنند و حتی زمینه اقداماتی امنیتی و ضد امنیتی را فراهم کنند کمااینکه در حوادث اخیر نقش این شبکه‌ها در تولید ناامنی قطعی است و ابهامی وجود ندارد.
عدم ساماندهی شبکه‌های اجتماعی کشور سستی و اهمال راهبردی است
به گفته سردار جلالی، ما نیازمند شبکه اجتماعی ملی و بومی هستیم و حتی اگر بخش خصوصی ظرفیت اجرایی ندارد دولت موظف است خود سرمایه گذاری کند. به عقیده من مسئولیت شبکه اجتماعی ملی باید به وزارت ارتباطات سپرده شود.
وی با بیان اینکه امروزه همه کشورهای جهان به اهمیت موضوع شبکه‌های اجتماعی پی برده‌اند که می‌تواند در این زمینه امنیت ملی آنها تحت تاثیر قرار دهد، تصریح کرد: به نظر من امروز بحث در این مورد که شبکه اجتماعی چه نقشی در کشور دارد بحثی بدیهی است و کسی که منکر این تاثیرات است خود را به گمراهی می زند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد: اینکه بگوییم شبکه‌های اجتماعی در اختیار آمریکا است ولی از آن استفاده نمی‌کنند فکر خام کردن است. طبیعتا برای ایجاد امنیت در کشور و اجرای خدمات پایدار باید به این مسئله توجه کرد. امروز اگر یکی از این شبکه‌های اجتماعی خارج پایه بخواهد مشاغلی را حذف کند ما چه کاری می‌توانیم انجام بدهیم؟ اگر بخواهیم از شبکه‌ای شکایتی داشته باشیم باید به چه کسی شکایت کنیم؟
به گفته سردار جلالی، هیچ کشوری در دنیا اجازه نمی‌دهد شبکه‌های اجتماعی بیگانه به این صورت در فضای سایبری کشور آنها جولان دهند. به نظر من این یک اهمال و سستی راهبردی است. خوشبختانه همه دوستان به این نتیجه رسیده‌اند که اشکالی اساسی وجود دارد و حتما باید رسیدگی شود.
قطع برق ونزوئلا به دلیل آمریکایی بودن زیرساخت های تولید و توزیع برق بود
وی با اشاره به ورود فناوری‌های نوین به عرصه نظامی نیز توضیح داد: استفاده از فناوری‌های نو برای ایجاد برتری و اشراف در کشورها مسئله‌ای قطعی و جدی است. در حوزه سایبری پیشرفت‌ها به حدی بوده که لایه‌ای موسوم به سایبری-نظامی ایجاد شده است این انتقال جنگ به حوزه سایبری است. ریزپرنده‌ها یکی از مظاهر همین لایه سایبری-نظامی است . طبیعتا در این چنین شرایطی بروز بودن بخش‌های دفاعی حرف اول و جدی را می زند.
رئیس سازمان پدافندغیرعامل کشور با اشاره به اینکه جنبه دیگری این تهدیدات، در حوزه زیرساخت اتفاق می افتد اظهار داشت: وقتی ماجرای قطع برق ونزوئلا را بررسی می‌کنید متوجه می شوید آمریکایی ها از سیستم اسکادا و دیس پچینگ برای نفوذ و ایجاد اختلال در برق ونزوئلا استفاده کرده‌اند چون آن سیستم آمریکایی بود و بر آن سیستم کنترل و اشراف داشتند. همین سبب شد دو سه هفته با برق یک کشور بازی شود.
