از ترور سَرمهندس حماس تا استخدام سیستماتیک «پرستو»

یوسی کوهن کیست؟

از ترور سَرمهندس حماس تا استخدام سیستماتیک «پرستو»/چشمان رییس موساد به ایران دوخته شده است +تصاویر

بنیامین نتانیاهو در طول سه دوره نخست وزیری خود با ۵ رییس موساد کار کرده است، اما هیچ کدام مانند کوهن یک «شریک واقعی» برای او نبودند. او شبیه ترین نظر را به نتانیاهو درباره «خطر ایران» دارد.

سرویس جهان مشرق- "ما چشم و گوش و بیشتر از این‌ها، حتی در ایران داریم. "

این جمله‌ از سخنرانی‌ای بود که رییس «موسسه اطلاعات و عملیات ویژه» اسراییل یا همان «موساد»، در ۹ ژانویه ۲۰۱۸، چند روز بعد از فرو نشستن اغتشاشات در چند شهر ایران انجام گرفت و توجهات زیادی را به خود جلب کرد.

«یوسی کوهن»، سَرجاسوس رژیم صهیونیستی و رییس موساد در این سخنرانی که در همایشی در وزارت مالیه این رژیم ارایه شد، این را هم گفت که "ااغتشاشات اخیر در ایران قرار نیست موجب سرنگونی رژیم ایران شود. "

او سپس مدعی شد:

" شهروندان ایران برای وضعیت اقتصادی و انتظارات از حسن روحانی برای بهبود وضعیت اقتصادی به خیابان‌ها آمدند. انتظارات بزرگ نمی شود(از اغتشاشات) داشت، با وجود این که من از دیدن یک انقلاب اجتماعی در ایران بسیار خوشحال خواهم شد. شاید در آینده این اتفاق بیافتد. "

کوهن سپس بلافاصله هشدار داد:

" نیروهای مورد حمایت ایران، با شتاب و بدون تامل وارد خاورمیانه می شوند تا دیدگاه جمهوری اسلامی از اسلام را گسترش دهند ...مسلح کردن سازمان‌های شیعه در داخل و خارج ایران با سلاح‌های دقیق "دغدغه فزاینده‌ای برای بهروزی کل خاورمیانه است. "

او سپس در سخنانی که با ادعای چند جمله قبل‌تر خود او که مردم برای دغدغه معیشتی به خیابان آمدند گفت:

" وضع اقتصادی ایران رو به رشد است و شاخص‌های مالی داخلی نشان می داد که پول بیشتری صرف امنیت، اطلاعات و گسترش(رویکرد) جمهوری اسلامی در خاورمیانه و فراتر از آن شد. "

کوهن سپس نکته مهم دیگری  گفت که به توان بالای جمهوری اسلامی برای کنترل آشوب و اغتشاش اشاره داشت:

" در مقابل هر کسی که بخواهد علیه جمهوری اسلامی طغیان کند، نیروهای عظیمی خواهند ایستاد. ما جنبش سبز را تجریه کردیم که در همان ۲۰۰۹ مرد و شاهد آن هستیم. "

***

آن چه نزدیک‌ترین چهره در رژیم صهیونیستی (به لحاظ رویکرد به جمهوری اسلامی ایران) به بنیامین نتانیاهو درباره ایران می گوید، اهمیت ویژه‌ای در درک نگرش و بینش دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم اسراییل نسبت به ایران دارد.

بسیاری از تحلیل‌گران داخل رژیم صهیونیستی در زمان انتخاب این چهره به عنوان رییس موساد، بر این نکته انگشت گذاشتند که درک و موضع مشترک او با نخست وزیر صهیونیست‌ها در مضوع ایران، عامل اصلی انتخاب او به این سمت از طرف نتانیاهو بوده است.

«یوسف(یوسی) معیر کوهن» (به اختصار «یوسی کوهن»)، متولد ۱۹۶۱ در منطقه «رهاویا» در اورشلیم (بیت المقدس غربی)، در یک خانواده یهودی صهیونیست به شدت ارتدوکس به دنیا آمد و رشد کرد. پدرش پیش از تأسیس رژیم نامشروع صهیونیستی، عضو گروه شبه نظامی «ایرگون» بود که فعالیت‌های تروریستی زیادی علیه اعراب و حتی نیروهای انگلیسی (که در آن موقع قیمومیت فلسطین را بر عهده داشت) انجام دادند. ایرگون خشن‌ترین جوخه‌های ترور و جنایت یهودیان بر ضد اعراب را رهبری می‌کرد. تحصیلات مقدماتی خود را عمدتا در مدرسه دینی «Ohr Erzion Yeshiva»، تحت مدیریت حاخام «حییم دروکمن»، حاخام و سیاستمدار صهیونیست افراطی و از رهبران «حزب مذهبی ملی» گذراند. بعد از خدمت در ارتش اسراییل، در دوره پیشرفته آموزش اطلاعاتی موساد پذیرفته شد.

در زمان ورود به موساد، تنها داوطلب مذهبی برای پست «مسؤول پرونده» بود که وظیفه جذب و مدیریت نیرو را برای ماموریت‌های مخفی به عهده داشت. او در جوانی با «کیپاه» (عرقچین سنتی یهودیان) در محل کارش حاضر می شد. یکی از نکات قابل توجه در کودکی و نوجوانی او، بچه محلی و همسایگی او با بنیامین نتانیاهو بود. او هم اکنون هم از دوستان نزدیک خانواده نتانیاهو است و برای همین به شدت مورد اعتماد نخست وزیر صهیونیست‌هاست. کوهن دارای ۴ فرزند است که در این میان یکی از آنها، پسری به نام یوناتان، که در بچگی به فلج اطفال هم مبتلا شده بود، وارد کار اطلاعاتی شد و مدتی را هم به عنوان افسر در «واحد ۸۲۰۰» (واحد جاسوسی سیگنال و رمزگشایی) فعالیت کرد.

پسر یوسی کوهن که مدتی در واحد ۸۲۰۰ ارتش اسراییل فعالیت می کرد

او ابتدا در بخش جذب و بررسی سوابق داوطلبان عضویت در موساد(بخش گزینش) فعالیت می کرد. بعد به ریاست واحد بسیار مهم و محوری «Tsomet» رسید که  وظیفه فرماندهی عملیات جاسوسی- اطلاعاتی اسراییل را در سرتاسر دنیا به عهده دارد. ماموریت‌هایی چون خرابکاری هسته‌ای در ایران، ویروس استاکس نت و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران به این بخش تحت مسؤولیت او نسبت داده شده است.

او سپس به ریاست دپارتمان جمع‌آوری اطلاعات فناوری در موساد رسید و بعد معاون «تامیر پاردو»، رییس پیشین موساد شد.

تامیر پاردو

کوهن که به دلیل آراستگی ظاهری و موهای همیشه شانه کرده در داخل تشکیلات اطلاعاتی به «مدل» معروف است، در هنگام انتصاب به ریاست موساد در سپتامبر ۲۰۱۵، از سوی بسیاری از کارشناسان امنیتی رژیم اسراییل یک «انتخاب طبیعی» برای این پست خوانده شد، چرا که او سابقه بیش از ۳ دهه‌ای فعالیت در موساد را دارد و از ابتدای فعالیت حرفه‌ای خود در این سازمان بوده و کلیه سلسله مراتب آن را طی کرده است.

با این حال، عوامل دیگری هم در صعود جایگاه او در دوران حکومت نتانیاهو وجود دارد که از آن میان، می توان به روابط بسیار صمیمی با خانواده نتانیاهو، به ویژه سارا نتانیاهو (همسر بنیامین) و همچنین ارتباطات عمیق و قدیمی او با حلقه صهیونیست‌های افراطی پرقدرت داخل اسراییل اشاره کرد که نقش اساسی در رشد افراد در تشکیلات نظامی، اطلاعاتی و امنیتی این رژیم دارند. از دوستان صمیمی او در این حلقه می توان به «آریه دری»، رهبر حزب ارتدوکس افراطی «شاس» و «مناخیم گِسخید» (از اقطاب جریان‌های افراطی صهیونیست که نفوذ زیادی در دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم دارد) اشاره کرد.

یوسی کوهن سال‌ها در محله «راموت» در بیت المقدس غربی زندگی می کرد و همسایه «شای نیزنان»، دادستان کل اسراییل، و «یورام کوهن»، رییس سازمان شین بت، بود. ولی حدود یک دهه قبل او به همراه خانواده شهر را ترک کرد و به منطقه ای در حومه بیت المقدس غربی به نام «Modi'inm» نقل مکان کرد و اکنون با خانواده‌اش در آن جا زندگی می کند.

گزارش مطبوعات صهیونیستی حکایت از آن دارد که وی در عملیات تروریستی نظیر ترور  فتحی شقاقی رهبر جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۵ در جزیره مالت و همچنین ترور ناموفق خالد مشعل در سال ۱۹۹۷ در عمان پایتخت اردن دست داشته است.

اما مهم‌ترین عملیات ترور وی در دوران ریاست بر بخش عملیات موساد را می‌توان ترور حاج عماد مغنیه، فرمانده مقاومت اسلامی حزب الله لبنان در ۱۲ فوریه ۲۰۰۸ دانست. از دیگر ترورهای کوهن در دوران ریاست بر این دپارتمان که بسیار هم از نظر سرویس موساد مهم و جدی ارزیابی می‌شد، ترور دانشمندان هسته‌ای ایران است. ترور شهدای هسته‌ای نظیر شهید مسعود علی محمدی (۲۲ دی ۱۳۸۸)، شهید  مجید شهریاری (۸ آذر ۱۳۸۹)، شهید داریوش رضایی نژاد ( ‌۱ مرداد ۱۳۹۰) و شهید مصطفی احمدی روشن (۲۱ دی ۱۳۹۰)، همه به دستور مستقیم یوسی کوهن صورت گرفته است.

کوهن او به انگلیسی، فرانسوی و عربی مسلط و گویا زمانی دونده ماراتون هم بوده است. کوهن بالاترین جایزه نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اسراییل موسوم به «جایزه امنیت اسراییل» را هم به دلیل ۳ دهه سابقه جاسوسی و اطلاعاتی دریافت کرده است. اما بسیاری از کارشناسان داخل اسراییل، مهم‌ترین فاکتور در انتخاب او را هماهنگی و همفکری نسبتا کامل او با بنیامین نتانیاهو می‌دانند، کسی که دو سال مشاور امنیت ملی نتانیاهو بود. فاکتوری که رییس قبلی موساد، تامیر پاردو از آن بی‌بهره بود. به گزارش روزنامه هاآرتص، پاردو سال گذشته به نخست وزیر گفت که خطر درگیری با فلسطینی‌ها از خطر ایران بسیار مهم‌تر است، حرفی که به مذاق نتانیاهو خوش نیامد و او را خشمگین کرد. با این حال، پاردو که خود یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین چهره‌های اطلاعاتی اسراییل است، از انتخاب کوهن استقبال کرد و آن را به حق دانست.

مهره‌ی وفادار بی‌بی

بنیامین نتانیاهو (در اسراییل معروف به بی بی) در طول ادوار نخست وزیری خود با ۵ رییس موساد کار کرده است، ولی هیچ کدام مانند کوهن، شریک واقعی او نبودند. بعد از دست کم سه دهه فعالیت در رده‌های مختلف موساد، یوسی کوهن در ۲۰۱۳، بعد از آن که به خاطر اختلافات با «تامیر پاردو» (رییس وقت موساد) از معاونت این سازمان کنار رفت، به عنوان مشاور امنیت ملی نخست وزیر از طرف نتانیاهو برگزیده شد. گفتنی است که اختلاف او با پاردو کاملا با نخست وزیر اسراییل مشترک بود، چرا که هر دو درباره اولویت داشتن «خطر ایران» برای امنیت اسراییل با پاردو اختلاف داشتند.

در دور اول نخست وزیر نتانیاهو(۱۹۹۶-۱۹۹۹)   در ابتدا «دنی یاتوم»، رییس موساد بود که خیلی زود از حزب لیکود جدا شد و به حزب «کار» ایهود باراک پیوست.

بعد «افرائیم هالوِی»، رییس موساد شد که او هم سیاست‌های متفاوتی از نتانیاهو در پیش گرفت و بعد به یک منتقد جدی نتانیاهو تبدیل شد.

در دوره دوم نخست وزیری نتانیاهو(۲۰۰۹-۲۰۱۶) هر دو رییس موساد یعنی «معیر داگان» و تامیر پاردو، اختلافات اساسی با نتانیاهو داشتند، چرا که برخلاف او، ایران را مهم‌ترین تهدید امنیتی اسراییل نمی دانستند. حتی بسیاری از منابع اسراییلی، معیر داگان را عامل اصلی کنار گذاشتن طرح بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران در ۲۰۰۹-۲۰۱۰ از سوی دولت نتانیاهو می دانستند.

معیر داگان

از راست: تامیر پاردو، نتانیاهو و یوسی کوهن

در دوران اوباما، زمانی که رییس جمهور آمریکا قصد داشت توافق هسته‌ای با ایران را به سرانجام برساند، به ارزیابی اطلاعاتی رییس پیشین موساد(پاردو) استناد کرد که ایران را تهدیدی علیه «حیات اسراییل» ندانسته بود.

در هفته اول آگوست ۲۰۱۷، دفتر نخست وزیر اسراییل، در اقدامی غیرمعمول، بخشی از گزارش یوسی کوهن به کابینه امنیتی این رژیم را که مربوط به «تهدید ایران» می شد، فاش کرد.

بر مبنای این گزارش، کوهن به کابینه امنیتی گفته که ایران سعی دارد خلاء قدرت را در کشورهای منطقه، که حاصل عقب نشینی داعش است، پر کند و این مهم‌ترین تحول در منطقه غرب آسیاست.

کوهن در این جلسه گفت که" ایران جاه‌طلبی‌های خود را برای این که یک دولت دارای توان بالقوه ساخت بمب هسته‌ای باشد، کنار نگذاشته و توافق هسته‌ای با غرب، گرایش‌های خصمانه ایران را قوی‌تر کرده است. "

این ارزیابی یکی از تلاش‌های چندوجهی اسراییل برای اقناع دولت ترامپ به کنار گذاشتن توافق هسته‌ای بوده است.

طبق گزارش منتشره در ماه آگوست امسال، کوهن در راس هیاتی ویژه به واشینگتن رفت تا با مقامات دولت ترامپ دیدار کند. کوهن در این سفر نارضایتی این رژیم را از طرح‌ کاخ سفید برای جنگ داخلی سوریه انتقال داد، چرا که به زعم این رژیم، این طرح جلوی شکل‌گیری یک «سرپُل» نظامی برای ایران را در نزدیکی مرزهای رژیم صهیونیستی نمی گیرد. کوهن در سفر نتانیاهو به مسکو و دیدار او با پوتین هم همراه نخست وزیر رژیم بود.

این چهره اطلاعاتی قدیمی رژیم اسراییل، حتی پیش از این که به ریاست دستگاه جاسوسی اسراییل برسد، از معدود چهره‌ها در این رژیم بود که در موضوع ایران با نخست وزیر همراهی کامل داشت.

نتانیاهو در سخنانی که در مراسم اعلام انتصاب کوهن ایراد کرد، چنینی گفت:

" از موساد انتظار دارم که به من، به عنوان نخست وزیر، کمک کنند تا توسعه پیوندهای دیپلماتیک خود را با جهان، از جمله کشورهای عرب و مسلمان ادامه دهیم. "

به گفته «یوسی آلفر»، افسر سابق موساد و مشاور امنیتی ایهود باراک در زمان نخست وزیری، معتقد است که این نوع «دیپلماسی سرّی»، به طور سنتی در حوزه کار موساد است:

" هر کشور عرب سنّی که مثل ایران خطر دوگانه شبه نظامیان سنی و شبه نظامیان شیعه را حس می کند، نامزد برقراری این نوع روابط است، اگر اسراییل موفق شود که این برنامه را پیش ببرد. این قطعا یکی از اهداف استراتژیک نتانیاهو در منطقه است و شامل تلاش برای دور زدن مطالبات سنتی کشورهای عرب سنّی میانه رو از اسراییل برای پیشرفت در موضوع فلسطین به عنوان پیش‌شرط روابط با اسراییل است. "

طرح‌های جاسوس کهنه‌کار در موساد

شاید مهم‌ترین و بزرگ ترین ایده‌ای که کوهن از زمان شروع ریاستش در موساد کلید زده است و اعلام عمومی هم شده، سرمایه‌گذاری سنگین در «استارت آپ‌ها» در حوزه فناوری‌های مورد نیاز موساد به عنوان یک سازمان جاسوسی است ... یکی از حوزه‌های اصلی این سرمایه‌گذاری، بحث «پیام رسان» ها در گوشی‌های هوشمند است که شرکت‌های خصوصی فناوری اسراییل با حمایت فنی و مالی موساد در آن‌ها سرمایه گذاری می کنند.

این طرح، توجهات جهانی زیادی را به خود جلب کرده است و حتی تحسین چهره‌ای چون دنی یاتوم را در بر داشته که تقریبا با کلیه سیاست‌های نتانیاهو مخالف است.

یاتوم در همین زمینه در ۱۰ آگوست ۲۰۱۷ به روزنامه جروزالم پست گفت:

" بودجه فناوری‌های کوهن ایده بسیار خوبی است و سیا هم به نحوی مشابه چنین بودجه بزرگی دارد... د. برخی از مهم‌ترین فناوری‌های سیا حاصل همکاری با غیرنظامیان بیرون مجموعه است. "

گرچه یاتوم متذکر شد که همکاری موساد با بخش خصوصی امر جدیدی نیست و قبلا هم انجام گرفته است، ولی این را هم افزود که اختصاص بودجه رسمی به شرکت‌های استات‌آپی، ایده کوهن بود.

دنی یاتوم، رییس اسبق موساد

یاتوم گفت:

" طرح کوهن در دنیای متغیر امروز که در آن عمده فناوری‌های کلیدی محصول فعالیت استارت‌آپ‌هاست، منطقی است و موساد می خواهد بر این روند تاثیرگذار باشد. "

او در جواب این سوال که آیا افزایش فعالیت مشترک با بخش خصوصی و افراد بیرون دستگاه اطلاعاتی که دسترسی‌های فوق محرمانه پیدا می کنند، موجب پدیدار شدن افشاگرانی چون «ادوارد اسنودن» در موساد نمی شود، گفت: " همین حالا هم خطر اسنودن در موساد هست. "

" موساد باید هر استارت‌آپی را که با ان همکاری می کند، مرتب چک کند، همانند وزارت دفاع اسراییل که شرکای خصوصی خود را مرتب چک می کند. "

اما بخشی دیگر از فعالیت موساد تحت ریاست کوهن، همچنان ادامه «عملیات مخفی» این دستگاه به روال سابق است. شاید در نزدیک به دو سالی که از انتساب کوهن بر ریاست دستگاه جاسوسی اسراییل می گذرد، مهم‌ترین عملیات ترور آن، کشتن سَرمهندس و طراح اصلی جنبش حماس، مهندس نخبه تونسی، «محمد الزواری» در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۶ بود. او طراح پهپاد برای گردان‌های عزالدین قسام و طراح نوعی زیردریایی اژدرافکن برای فلسطینی‌ها بود.

الزواری در نزدیکی منزل خود در تونس ترور شد و عملیات ترور او بسیار حرفه‌ای، بی نقص و بدون به جا گذاشتن نشانه‌ای از موساد انجام گرفت.

طرح دیگر کوهن، تمرکز او بر استخدام زنان در موساد است. از زمان تشکیل، دستگاه جاسوسی اسراییل همواره زنان را در سلسله مراتب خود داشت، اما تفاوت ایده کوهن را معاون او، «رام بن باراک»، به جروزالم پست چنین توضیح داد که مبنای آن استخدام زنان برای دوره‌های کوتاه‌تر خدمت نسبت به مردان است:

"سخت است که هم جنگنجو باشید و هم مادر، چرا که ما چیزی به نام نیمه-جنگجو نداریم... م. اگر میانگین خدمت مردان در موساد را ۱۵ سال در نظر بگیریم، برای زنان این میانگین ۵ سال خواهد بود تا بتوان تعداد بیشتری از آن‌ها را به استخدام درآورد. "

دنی یاتوم هم در این مورد گفت: " همواره زنان(در موساد) بوده‌اند، ولی کارهایی هستند که زنان می توانند و مردان نمی توانند. "

که احتمالا منظور این رییس اسبق موساد، فعالیت‌هایی چون «دام افکنی جنسی» و استفاده از «پرستو» برای تخلیه اطلاعاتی است.

ایران؛ اولویت موسادِ کوهن

در ۲ اکتبر ۲۰۱۷، در مراسمی که برای تقدیر از موساد و اهدای مدال به ۶ تیم عملیاتی این تشکیلات با حضور نتانیاهو برگزار شد، یوسی کوهن هشدار داد که ایران از طریق نیروهای نیابتی در سوریه و لبنان، نزدیک‌تر از همیشه به مرزهای اسراییل شده است. گرچه او تاکید کرد که "اسراییل در عمق خاک کشورهای دشمن عملیات می کند. "

او افزود: "  ایران همچنان آرمان خود را درباره دستیابی به توانمندی‌های هسته‌ای قابل توجه حفظ کرده است تا به توانمندی‌های هسته‌ای نظامی دست یابد. "

در این مراسم، شش تیم از بخش جاسوسی، از جانب شخص نتانیاهو تقدیر ویژه شدند. به واسطه حساس بودن عملیات این ۶ تیم، رسانه‌های رژیم صهیونیستی چیزی از جزییات فعالیت‌ آن‌ها منتشر نکردند، لیکن از بخشی از سخنان کوهن در این مراسم، می شد برداشت کرد که قطعا عملیات دست کم بخشی از این تیم‌ها به ایران مربوط می شده است. رییس موساد گفت:

" سرویس جاسوسی سالانه صدها و هزاران فعالیت انجام می دهد- برخی از آن‌ها بسیار پیچیده و در عمق خاک دشمنان است. "

این سخنرانی کوهن بسیار غیرمعمول بود، چون او به ندرت در مجامع عمومی درباره عملکرد سازمان خود سخن می گوید.

" سرویس جاسوسی تنها بر اولویت‌های ملی، امنیتی و سیاسی متمرکز است. "

او در انتها با تاکید گفت:

«در صدر فهرست اولویت‌های ما، ایران قرار دارد. "

منابع

https://www.timesofisrael.com/mossad-chief-protests-unlikely-to-topple-iran-regime/

https://www.timesofisrael.com/mossad-chief-iran-closer-than-ever-before-to-israels-borders/

http://www.jpost.com/Opinion/Mossad-chief-Yossi-Cohen-makes-his-mark-as-Netanyahu-ally-on-Iran-۵۰۳۳۶۴

https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-who-is-yossi-cohen-israel-s-next-mossad-chief-۱.۵۴۳۳۵۸۵

https://www.timesofisrael.com/topic/yossi-cohen/

https://en.wikipedia.org/wiki/Yossi_Cohen

http://www.dailymail.co.uk/news/article-۳۳۵۱۷۲۱/Israeli-PM-treated-spy-chief-announcement-like-reality-TV-show.html