فارس: امام رضا(ع) از پدرانش از امام سجاد(ع) و ایشان از پدرش امام حسین(ع) نقل مىکنند: روزى در خدمت حضرت على(ع) نشسته بودم که مرد عربى وارد شد و گفت: اى امیرالمؤمنین! مردى هستم عیال‌وار و از مال دنیا چیزى ندارم!
امام(ع) فرمود: اى برادر عرب! چرا استغفار نمىکنى تا حالت اصلاح شود؟
مرد عرب گفت: اى امیرالمؤمنین! من بسیار استغفار مىکنم و حالم تغییر مىکند، امام(ع) فرمود: خداوند مىفرماید: «اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ اِنَّهُ کانَ غَفّارا یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْرارا وَ یُمْدِدْکُمْ بِاَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ اَنْهارا»؛ از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده است، باران‌هاى پر برکت آسمان را پىدرپى بر شما فرو مىفرستد و اموال و فرزندان شما را افزون مىکند و براى شما باغ‌هاى خرم و سرسبز و نهرهاى آب جارى قرار مىدهد.
اینک من استغفارى به تو یاد مىدهم که هنگام خواب آن را بخوان تا خداوند روزیت را زیاد گرداند، آنگاه حضرت امیر(ع) استغفارى را نوشت و به مرد عرب داد و فرمود: هنگامى که خواستى بخوابى و به بستر بروى این استغفار را با حالت گریه بخوان و اگر گریهات نیامد،خود را به حالت گریه‌کنندگان (تضرع) در آور.
امام حسین(ع) مىفرماید: در سال بعد، مرد عرب نزد پدرم آمد و گفت: اى امیرالمؤمنین(ع)! خداوند نعمتش را بر من تمام کرده تا آنجا که جایى براى نگهدارى مال و حیوانات خود ندارم، امام(ع) فرمود: اى برادر عرب، سوگند به خدایى که محمد(ص) را به حق به رسالت برگزید، هیچ بندهاى این استعفار را نمىخواند، جز آنکه خداوند گناهانش را آمرزیده و حوائج مشروعش را بر آورده مىسازد و به برکت این استغفار مال و فرزندانش را افزایش مىیابد.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلَّ ذَنْبٍ قَوِىَ عَلَیْهِ بَدَنى
بِعافِیَتِکَ، اَوْ نالَتْهُ قُدْرَتى بِفَضْلِ نِعْمَتِکَ، اَوْ بَسَطْتُ
اِلَیْهِ یَدى بِسابِغِ رِزْقِکَ، اَوْ اِتَّکَلْتُ فیهِ عِنْدَ خَوْفى
مِنْهُ عَلى اَناتِکَ اَوْ اِحْتَجَبْتُ فیهِ مِنَ النّاسِ بِسِتْرِکَ،
اَوْ وَثِقْتُ مِنْ سَطْوَتِکَ عَلَىَّ فیهِ بِحِلْمِکَ، اَوْ عَوَّلْتُ
فیهِ عَلى'کَرَمِ عَفْوِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ
خُنْتُ فیهِ اَمانَتى، اَوْ بَخَّسْتُ بِفِعْلِهِ نَفْسى، اَوْ
اِحْتَطَبْتُ بِهِ عَلى بَدَنى، اَوْ قَدَّمْتُ فیهِ لَذَّتى، اَوْ
اثَرْتُ فیهِ شَهْوَتى، اَوْ سَعَیْتُ فیهِ لِغَیْرى، اَوْ
اِسْتَغْوَیْتُاِلَیْهِ مَنْ تَبَعَنى اَوْ کایَدْتُ فیهِ مَنْ مَنَعَنى،
اَوْ قَهَرْتُ عَلَیْهِ مَنْ عادانى، اَوْ غَلَبْتُ عَلَیْهِ بِفَضْلِ
حیلَتى، اَوْ اَحَلْتُ عَلَیْکَ مَوْلاىَ، فَلَمْ تَغْلِبْنى عَلى
فِعْلى، اِذْ کُنْتَ کارِهالِمَعْصِیَتى فَحَلُمْتَ عَنّى، لکِنْ
آنگاه که از گناهانم ناراحت بودى، بردبارى نمودى. آرى!
سَبَقَ عِلْمُکَ فِىَّ بِفِعْلى ذلِکَ، لَمْتُدْخِلْنى یارَبِّ فیهِ
جبْرا، وَلَمْتَحْمِلْنى عَلَیْهِ قَهْرا، وَلَمْتَظْلِمْنى فیهِ شَیْئا
فَاَستَغْفِرُکَ لَهُ وَلِجَمیعِ ذُنُوبى اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ
لِکُلِّ ذَنْبٍ تُبْتُ اِلَیْکَ مِنْهُ وَاَقْدَمْتُ عَلى فِعْلِهِ
فَاسْتَحْیَیْتُ مِنْکَ وَاَنَا عَلَیْهِ، وَرَهِبْتُکَ وَاَنَا فیهِ
تَعاطَیْتُهُ وَعُدْتُ اِلَیْهِ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ
کَتَبْتَهُ عَلَىَّ بِسَبَبِ خَیْرٍ اَرَدْتُ بِهِ وَجْهَکَ فَخالَطَنى
فیهِ سِواکَ وَشارَکَ فِعْلى ما لا یَخْلُصُ لَکَ اَوْ وَجَبَ
عَلَىَّ ما اَرَدْتُ بِهِ سِواکَ، وَکَثیرٌ مِنْ فِعْلى مایَکُونُ
کَذلِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ تَوَرَّکَ عَلَىَّ
بِسَبَبِ عَهْدٍ عاهَدْتُکَ عَلَیْهِ اَوْ عَقْدٍ عَقَدْتُهُ لَکَ، اَوْ
ذِمَّةٍ واثَقْتُ بِها مِنْ اَجْلِکَ لاَِحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ، ثُمَّ
نَقَضْتُ ذلِکَ مِنْ غَیْرِ ضَرُورَةٍ لَزِمْتَنى فیهِ، بَلْ
اِسْتَزَلَّنى اِلَیْهِ عَنِ الْوَفاءِ بِهِ الاَْشَرُ وَمَنَعَنى عَنْ
رِعایَتِهِ الْبَصَرُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ رَهِبْتُ
فیهِ مِنْ عِبادِکَ وَخِفْتُ فیهِ غَیْرَکَ وَاسْتَحَیَیْتُ فیهِ مِنْ
خَلْقِکَ ثَمَّ اَفْضَیْتُ بِهِ فِعْلى اِلَیْکَ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ
لِکُلِّ ذَنْبٍ اَقْدَمْتُ عَلَیْهِ وَاَنَا مُسْتَیْقِنٌ اَنَّکَ تُعاقِبُ
عَلَى ارْتِکابِهِ فَارْتَکَبْتُهُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ
ذَنْبٍ قَدَّمْتُ فیهِ شَهْوَتى عَلى طاعَتِکَ وَ اثَرْتُ
مَحَبَّتى عَلى اَمْرِکْ، وَاَرْضَیْتُ فیهِ نَفْسى بِسَخَطِکَ
وَقَدْ نَهَیْتَنى عَنْهُ بِنَهْیِکَ، وَتَقَدَّمْتَ اِلَىَّ فیهِ بِاِعْذارِکَ
وَاحْتَجَجْتَ عَلَىَّ فیهِ بِوَعیدِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ
لِکُلِّ ذَنْبٍ عَلِمْتُهُ مِنْ نَفْسى، اَوْ ذَهَلْتُهُ اَوْ نَسیتُهُ اَوْ
تَعَمَّدْتُهُ اَوْ اَخْطَأْتُهُ، مِمّا لا اَشُکُّ اَنَّکَ سائِلى عَنْهُ،
وَاَنَّ نَفْسى مُرْتَهَنَةٌ بِهِ لَدَیْکَ، وَاِنْ کُنْتُ قَدْ نَسیتُهُ اَوْ
غَفَلْتْ نَفْسى عَنْهُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ
واجَهْتُکَ بِهِ وَقَدْ اَیْقَنْتُ اَنَّکَ تَرانى، وَاَغْفَلْتُ اَنْ
اَتُوبَ اِلَیْکَ مِنْهُ، اَوْ نَسیتُ اَنْ اَتُوبَ اِلَیْکَ مِنْهُ، اَوْ
نَسیتُ اَنْ اَسْتَغْفِرَکَ لَهُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ
دَخَلْتُ فیهِ، وَاَحْسَنْتُ ظَنّى بِکَ اَنْ لاتُعَذِّبَنى عَلَیْهِ
وَاَنَّکَ تَکْفینى مِنْهُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ
اسْتَوْجَبْتُ بِهِ مِنْکَ رَدَّ الدُّعاءِ، وَحِرْمانَ الاِْجابِةِ،
وَخَیْبَةَ الطَّمَعِ، وَانْفِساخَ الرَّجاءِ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ
لِکُلِّ ذَنْبٍ یُعَقِّبُ الْحَسْرَةَ، وَیُورِثُ النَّدامَةَ،
وَیَحْبِسُ الرِّزْقَ، وَیَرُدُّ الدُّعاءَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ
لِکُلِّ ذَنْبٍ یُورِثُ الاَْسْقامَ وَیُعَقِّبُ الضَّناءَ وَیُوجِبُ
النِّقَمَ وَیَکُونُ آخِرُهُ حَسْرَةً وَنِدامَةً اَللّهُمَّ اِنّى
اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ مَدَحْتُهُ بِلِسانى، اَوْهَشَّتْ اِلَیْهِ
نَفْسى، اَوْ اِکْتَسَبْتُهُ بِیَدى وَهُوَ عِنْدَکَ قَبیحٌ تُعاقِبُ
عَلى مِثْلِهِ وَتَمْقُتُ مَنْ عَمِلَِهُاَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ
ذَنْبٍ خَلَوْتُ بِهِ فى لَیْلٍ اَوْنَهارٍ، حَیْثُ لایَرانى اَحَدٌ
مِنْ خَلْقِکَ، فَمِلْتُ فیهِ مِنْ تَرْکِهِ بِخَوْفِکَ اِلى اِرْتِکابِهِ
بِحُسْنِ الظَّنِّ بِکَ، فَسَوَّلَتْ لى نَفْسِى الاِْقْدامَ عَلَیْهِ
فَواقَعْتُهُ، وَاَنَا عارِفٌ بِمَعْصِیَتى لَکَ فیهِ اَللّهُمَّ اِنّى
اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ اسْتَقْلَلْتُهُ اَوِاسْتَصْغَرْتُهُ، اَوِ
اسْتَعْظَمْتُهُ وَتَوَرَّطْتُ فیهِ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ
ذَنْبٍ ما لَئْتُ فیهِ عَلى اَحَدٍ مِنْ بَرِیَّتِکَ، اَوْ زَیَّنْتُهُ
لِنَفْسى، اوْ اَوْ مَأْتُ بِهِ اِلى غَیْرى، وَدَلَلْتُ عَلَیْهِ
سِواىَ، اَوْ اَصْرَرْتُ عَلَیْهِ بِعَمْدى، اَوْ اَقَمْتُ عَلَیْهِ
بِحیلَتى اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ اسْتَعَنْتُ عَلَیْهِ
بِحیلَتى بِشَىْءٍ مِمّا یُرادُ بِهِ وَجْهُکَ، اَوْ یُسْتَظْهَرُ بِمِثْلِهِ
عَلى طاعَتِکَ، اَوْ یُتَقَرَّبُ بِمِثْلِهِ اِلَیْکَ، وَوارَیْتُ عَنِ
النّاسِ وَلَبَّسْتُ فیهِ، کَاَنّى اُریدُکَ بِحیلَتى، وَالْمُرادُ
بِهِ مَعْصِیَتُکَ وَاَلهَوى فیهِ مُتَصَرِّفٌ عَلى غَیْرِ طاعَتِکَ
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ کَتَبْتَهُ عَلَىَّ بِسَبَبِ
عُجْبِ کانَ بِنَفْسى اَوْ رِیاءٍ اَوْ سُمْعَةٍ، اَوْ خُیَلاءَ اَوْ
فَرَحٍ اَوْ مَرَحٍ، اَوْ اَشَرٍ اَوْ بَطَرٍ، اَوْ حِقْدٍ اَوْ حَمِیَّةٍ، اَوْ
غَضَبٍ اَوْ رِضًى، اَوْ شُحٍّ اَوْ بُخْلٍ، اَوْ ظُلْمٍ اَوْ خِیانَةٍ،
اَوْ سِرْقَةٍ اَوْ کِذْبٍ، اَوْ لَهْوٍ اَوْ لَعْبٍ ، اَوْ نَوْعٍ مِنْ اَنْواعِ
ما یُکْتَسَبُ بِمِثْلِهِ الذُّنُوبُ، وَیَکُونُ بِاجْتِراحِهِ
الْعَطَبُ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ سَبَقَ فى
عِلْمِکَ اَنّى فاعِلُهُ فَدَخَلْتُ فیهِ بِشَهْوَتى وَاجْتَرَحْتُهُ
بِاِرادَتى، وَقارَفْتُهُ بِمَحَبَّتى وَلَذَّتى وَمَشِیَّتى، وَشِئْتُهُ
اِذْ شِئْتَ اَنْ اَشاءَهُ، وَاَرَدْتُهُ اِذْ اَرَدْتَ اَنْ اُریدَهُ،
فَعَمِلْتُهُ اِذْ کانَ فى قَدیمِ تَقْدیرِکَ وَنافِذِ عِلْمِکَ اَنّى
فاعِلُهُ، لَمْ تُدْخِلْنى فیهِ جَبْرا، وَلَمْ تَحْمِلْنى عَلَیْهِ
قَهْرا، وَلَمْ تَظْلِمْنى فیهِ شَیْئا، فَاَسْتَغْفِرُکَ لَهُ وَلِکُلِّ
ذَنْبٍ جَرى بِهِ عِلْمُکَ عَلَىَّ وَفِىَّ اِلى آخِرِ عُمْرى
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ مالَ بِسَخَطى فیهِ عَنْ
رِضاکَ، وَمالَتْ نَفْسى اِلى رِضاکَ فَسَخِطْتُهُ، اَوْ
رَهِبْتُ فیهِ سِواکَ، اَوْ عادَیْتُ فیهِاَوْلِیاءَکَ، اَوْ والَیْتُ
فیهِ اَعْداءَکَ، اَوِ اخْتَرْتُهُمْ عَلى اَصْفِیاءِکَ، اَوْ خَذَلْتُ
فیهِ اَحِبّاءَکَ اَوْ قَصَّرْتُ فیهِ عَنْ رِضاکَ یا خَیْرَ
الْغافِرینَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ تُبْتُ اِلَیْکَ
مِنْهُ ثُمَّ عُدْتُ فیهِ، وَاَسْتَغْفِرُکَ لِما اَعْطَیْتُکَ مِنْ نَفْسى
ثُمَّ لَمْ اَفِ بِهِ، وَاَسْتَغْفِرُکَ لِلنِّعْمَةِ الَّتى اَنْعَمْتَ بِها
عَلَىَّ، فَقَوَّیْتُ بِها عَلى مَعْصِیَتِکَ، وَاَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ
خَیْرٍ اَرَدْتُ بِهِ وَجْهَکَ فَخالَطَنى ما لَیْسَ لَکَ وَ
اَسْتَغْفِرُکَ لِما دَعانى اِلَیْهِ الرُّخَصُ فیَما اشْتَبَهَ عَلَىَّ
مِمّا هُوَ عِنْدَکَ حَرامٌ، وَاَسْتَغْفِرُکَ لِلذُّنُوبِ الَّتى
لایَعْلَمُها غَیْرُکَ وَلایَطَّلِعُ عَلَیْها سِواکَ، وَلایَحْتَمِلُها
اِلاّ حِلْمُکَ وَلایَسَعُها اِلاّ عَفْوُکَ وَاَسْتَغْفِرُکَ وَاَتُوبُ
اِلَیْکَ مِنْ مَظالِمَ کَثیرَةٍ لِعِبادِکَ قِبَلى، یا رَبِّ فَلَمْ
اَسْتَطِعْ رَدَّها عَلَیْهِمْ وَتَحْلیلَها مِنْهُمْ، اَوْ شَهِدُوا
فَاسْتَحْیَیْتُ مِنْ اِسْتِحْلالِهِمْ وَالطَّلَبِ اِلَیْهِمْ وَاِعْلامِهِمْ
ذلِکَ، وَاَنْتَ الْقادِرُ عَلى اَنْ تَسْتَوْهِبَنى مِنْهُمْ
وَتُرْضِیَهُمْ عَنّى کَیْفَ شِئْتَ، وَبِما شِئْتَ یا اَرْحَمَ
الرّاحِمینَ وَاَحْکَمَ الْحاکِمینَ وَخَیْرَ الْغافِرینَ اَللّهُمَّ
اِنَّ اسْتِغْفارى اِیّاکَ مَعَ الاِْصْرارِ لَوْمٌ، وَتَرْکِىَ
الاِْسْتِغْفارَ مَعَ مَعْرِفَتى بِسَعَةِ جُودِکَ وَرَحْمَتِکَ عَجْزٌ،
فَکَمْ تَتَحَبَّبُ اِلَىَّ یا رَبِّ وَاَنْتَ الْغَنِىُّ عَنّى، وَکَمْ
اَتَبَغَّضُ اِلَیْکَ وَاَنَا الْفَقیرُ اِلَیْکَ وَاِلى رَحْمَتِکَ، فَیامَنْ وَعَدَ فَوَفَی وَاَوْعَدَ فَعَفا،
اِغْفِرْلى خَطایاىَ وَاعْفُ وَارْحَمْ وَاَنْتَ خَیْرُ الرّاحِمینَ
*پی‌نوشت:
الصحیفة العلویّة الجامعة، ص 164 دعاى شماره 70 تألیف سیدمحمدباقر ابطحى، چاپ: قم ـ مؤسّسة الإمام المهدى.
