حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی):۱۳۹۴/۰۶/۱۴
«قدرت‌های سلطه‌گر و متجاوز دائماً علیه همه‌ی ملت‌های دنیا توطئه می‌کنند اما اسلام، خواهان عزت ملت‌های مسلمان است و تنها راه مقابله و دفع شرّ قدرت‌ها نیز ایستادگی و تقویت ارتباطات کشورهای اسلامی است.»
حضرت امام خامنه ای(حفظه الله تعالی):۱۳۹۴/۰۶/۱۴
«اساس سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران افزایش ارتباطات و پیوندهای همه‌جانبه و مستحکم بین کشورهای برادر اسلامی است.»
گروه بین الملل - رجانیوز: برنامه جامع مشترک اقدام (موسوم به برجام) دارای روند اجرای حداقل ده ساله است که ۵ مرحله‌ی کلی دارد. هر کدام از این مرحله‌ها شامل بازه‌های چند ماهه تا چندین ساله است (مشاهده‌ی بیش از ۱۰ سند برجام به زبان فارسی و انگلیسی). ۲۳ تیر ماه ۹۴ «روز جمع‌بندی» (Finalisation Day) آغاز فرایند پیش‌بینی شده در این توافق بسیار طولانی مدت بود، و روز پذیرش، روز اجرا، روز انتقال، و روز لغو قطعنامه شورای امنیت روزهای مشخص شده بعدی خواهند بود.«روز اجرا» بدون تاریخ زمانی شروع و منوط به تایید آژانس از انجام تعهدات ایران!
۹۰ روز پس از تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ در تایید برجام (۲۹ تیر ماه ۹۴)، «روز پذیرش» (Adoption Day) نامیده می‌شود. برجام می‌گوید در این زمان ایران اجرای تعهدات خود را آغاز نموده و طرف غربی نیز به تهیه مقدمات قانونی اداری اجرای تعهدات خود می‌پردازد.
به گزارش رجانیوز به نقل از یک بیست؛ طبق سند برجام (در بند ۳۴ و ضمیمه ۵)، «روز اجرا» تاریخِ مشخصِ آغاز ندارد. تعریف این روز به صورت نسبی مشروط به ارائه «گزارش آژانس مبنی بر راستی‌آزمایی اجرای تدابیر مرتبط با هسته‌ای ایران» شده است. یعنی به صراحت تنها پس از انجام تعهدات هسته‌ای ایران، «روز اجرا» آغاز می‌گردد و انجام اقدامات طرف غربی شروع می‌شود. این نکته وقتی اهمیت بیشتری می‌یابد که سابقه‌ی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برخورد با پرونده‌ی هسته‌ای کشورمان و بهانه‌جویی‌ها و کارشکنی‌ها و باز نگاه‌داشتن باب نگرانی‌ها در هر گزارشی، امید به تأیید اقدامات ایران و در نتیجه آغاز روز اجرا و شروع اقدامات طرف مقابل برای رفع تحریم را با ابهام جدی مواجه میکند. یعنی کاملاً محتمل است که طرف غربی با استناد به بهانه‌جویی‌های آژانس، اجازه آغاز روز اجرا را ندهد و همان اندک تحریم‌های وعده داده شده در برجام را نیز تعلیق نکند.
در حالی مقامات ایرانی سخن از آغاز روز اجرا در چند ماه آینده میگویند که روزنامه وال استریت ژورنال در همین رابطه نوشت:
« طبق برآورد مقامات آمریکایی اجرای گام های توافق شده در توافق هسته ای برای ایران تا اواسط سال ۲۰۱۶ طول خواهد کشید. »
این
برآورد به وضوح از مبهم بودن زمان آغاز دوره «اجرا» –و زمان تخفیف احتمالی
در تحریم‌ها- خبر می‌دهد. حال این پرسش پیش می‌آید که طبق سند برجام،
ایران کدام تعهدات خود را باید تا قبل از آغاز روز اجرا، انجام داده باشد؟
لزوم انجام بازرسی‌ها و بازجویی‌ها حتی قبل از« روز پذیرش»!
تعهدات
ایران قبل از روز اجرا را در دو بخش می‌توان ذکر کرد؛ تعهدات ایران در
بازه‌ی «روز جمع‌بندی» توافق (۲۳ تیر ۹۴) تا «روز پذیرش» توافق (نهایتاً تا
۲۹ مهر ۹۴)، و تعهدات ایران تا فرا رسیدن «روز اجرا».
ابتدا به
تعهدات ایران در بازه‌ی اول می‌‌پردازیم. در همان روز جمع‌بندی توافق،
«نقشه راه برای رفع ابهام از مسائل مورد اختلاف حال و گذشته» بین ایران و
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به امضا رسید (+) که انجام آن بارها در برجام
(بند ۱۴ و بند ۶۶) مورد تاکید قرار گرفته است. طی این توافق که طبق اذعان
مسئولین ایرانی نیز دارای ۲ توافق محرمانه است، بازجویی از دانشمندان کشور
با عنوان «ملاقات‌های فنی-کارشناسی» و بازرسی از پارچین (منطقه‌ای نظامی)
پذیرفته شده است (+). طبق صراحت برجام (بند ۹ از ضمیمه ۵) ایران پیش از فرا
رسیدن روز پذیرش (نهایتا ۲۹ مهر ماه)، یعنی حتی قبل از طی روند قانونی
تصویب برجام در داخل کشور، باید تمام فعالیتهای تعیین شده در «نقشه راه»
را انجام دهد و آژانس نیز (طبق بند ۱۴ از ضمیمه یک برجام) نهایتاً تا پیش
از پایان روز پذیرش، گزارش تایید انجام آن تعهدات را ارائه دهد (+). پذیرش
چنین تعهدی به صراحت با خطوط قرمزی که برای تامین منافع ملی قرار داده شده
بود (+)، در تضاد کامل است و به نظر می‌رسد علت خارج نمودنِ ظاهری این
تعهدات از متن اصلی برجام و آوردن آنها در قالب توافقی با آژانس که دارای
ضمائم محرمانه می‌باشد، مخفی نگاه داشتن برخی تعهدات مندرج در این اسناد، و
کاهش حساسیت‌ها نسبت به این تعهدات است.
به گزارش «یک بیست»،
همچنین قبل از فرا رسیدن روز پذیرش، طبق بند ۸ ضمیمه ۵ برجام، ایران باید
رسماً به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش دهد که از «روز اجرا» پروتکل
الحاقی و کد اصلاحی ۳٫۱ را تا زمان تصویب آن در روند قانونی داخل کشور،
اجرا خواهد کرد. یعنی حتی اگر مجلس این پروتکل و الحاقیه‌ی آن را برای اجرا
تصویب نکند، این اجرای موقت که شروع شده است، معتبر می‌باشد و تصویب کردن
یا نکردن مجلس عملی فرمایشی خواهد بود.
آنچه ما طبق برجام باید در
دوره‌ی پذیرش، در حوزه‌ی بازرسی‌ها و نظارت‌های غیر متعارف انجام دهیم،
مقدمه‌ای است بر تعهداتی که در حوزه‌ی هسته‌ای باید تا قبل از آغاز «روز
اجرا» توسط ما انجام گیرد و خطرات فراوانی که به خاطر اجرای پروتکل الحاقی
برای امنیت کشور ایجاد می‌شود
فهرست بلند تعهدات هسته‌ای ایران که باید قبل از آغاز «روز اجرا» انجام شوند
بخش دوم تعهدات ایران تا قبل از روز اجرا، مربوط به بازه‌ی میان روز پذیرش و روز اجراست.
جدول
زیر شامل بخش‌های اصلی تعهدات هسته‌ای ایران در این بازه است که آن را با
استناد به بخش‌های مختلف برجام تدوین نموده‌ایم. این تعهدات که می‌توان
اجرای آنها را مترادف با نابودی صنعت هسته‌ای کشور دانست، طبق بند ۱۵ از
ضمیمه‌ی ۵، نه تنها باید قبل از آغاز «روز اجرا» انجام شده باشند، بلکه پیش
از آغاز دوره‌ی اجرا، آژانس باید صحت انجام شدن آنها را نیز تأیید کرده
باشد.
لازم به ذکر است که جدول فوق تعهداتی است که در برجام (طبق بند ۱۵ از ضمیمه‌ی ۵) به صراحت بر انجام پیش از روز اجرای آنها تاکید شده است. اما تعهدات دیگری نیز کشورمان در برجام پذیرفته است (به عنوان نمونه خارج کردن سانتریفیوژهای نسل اول طی ده سال، تعطیلی هر گونه بازفرآوری و حتی تحقیقات مرتبط به آن، خارج کردن سوخت مصرف شده برای تمام نیروگاه‌های تولید برق و تحقیقاتی کنونی و آینده ایران به خارج از کشور، عدم اجازه ساخت رآکتور غیر آب سبک و…) که تاریخ آغازِ انجام آن به صراحت در برجام نیامده است.
طبق برجام طرف غربی تا قبل از «روز اجرا» هیچ تعهدی را نباید انجام دهد
به
گزارش «یک بیست»،ایران پیش از آغاز «روز اجرا» باید اقدامات فراوان فوق را
انجام دهد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز انجام شدن این اقدامات را
تایید کند، تا اینکه روز اجرا آغاز گردد. حال ببینیم که طرف غربی در این
مدت چه تعهداتی را انجام خواهد داد؟ طرف غربی بنا به آنچه در برجام آمده،
پیش از آغاز روز اجرا، تنها موظف به انجام این اقدامات است:
«تهیه‌ی یک آئین نامه اجرایی توسط اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو آن، برای
پس از آغاز «روز اجرا» جهت تعلیق آن بخش از تحریم‌های اروپا (بخش ۱۶.۱
ضمیمه‌ی ۵) که در برجام قرار است تعلیق شوند.
آماده‌سازی موجبات
صدور معافیت‌های موقت و تعلیق آن بخش از تحریم‌های وعده داده شده در برجام
(بخش‌های ۱۷.۱ تا ۱۷.۲ ضمیمه‌ی ۵) توسط آمریکا با تاکید بر حوزه‌ی اختیارات
ریاست جمهوری و عدم ورود به حوزه اختیارات کنگره در تحریم‌ها، برای پس از
آغاز «روز اجرا».
شروع بررسی‌ها راجع به تهیه سندی برای جایگزینی
رآکتور آب سنگین توسط کشورهای مشارکت کننده از گروه ۱+۵ و ایران که تا قبل
از روز اجرا باید نهایی شود.
مشورت با ایران -در صورت اقتضا- توسط آمریکا و اروپا، برای تهیه‌ی آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های فوق»
با
مشاهده‌ی فهرست فوق می‌بینیم که طرف غربی پیش از روز اجرا هیچ اقدام
عملی‌ای نباید انجام دهد. طبق برجام لغو قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت و
تجمیع موارد آنها در قطعنامه جدید نیز در روز اجرا عملیاتی خواهد شد. طرف
غربی نیز تا قبل از روز اجرا تنها باید چند سند برای تعلیق برخی از
تحریم‌ها پس از روز اجرا آماده نماید و در صورت اقتضا با ایران هم مشورت
نمایند!
این در حالی است که همه‌ی اقدامات فراوانی که ایران باید
پیش از روز اجرا انجام دهد، عینی و عملی است، و تخریب و جمع‌آوری
زیرساخت‌ها، ضررهای فراوانی را نصیب کشور میکند. غیر از هزینه‌ای که صدها
دانشمند از وقت تا جانِ خود برای به ثمر رسیدن آنها صرف کرده‌اند، برای
ساخت و راه‌اندازی و حفظ اسرار این مراکز هسته‌ای میلیاردها دلار هزینه شده
است. در مقابل، طرف غربی سندی برای تعلیق تهیه میکند که هزینه‌ای برایش
ندارد؛ بلکه به راحتی بعد از انجام تعهدات ایران می‌تواند با استناد به
گزارش آژانس، ادعا نماید ایران تعهداتش را به گونه‌ی قابل تایید انجام
نداده است و همین چند کاغذ را بی‌اعتبار بشمارد و تحریم‌ها را در حالت فعلی
حفظ کند. اما ایران تمام تعهدات نظارتی و هسته‌ای خود را انجام داده است، و
امکان برگشت حتی در میان‌مدت را ندارد. به ویژه آنکه برخی موارد چون
بازگرداندن زیرساخت‌ها، سانتریفیوژها و راه‌اندازی کارخانه‌ها به حداقل ۳
یا ۴ سال زمان نیاز دارد و برخی از موارد تخریبی (مانند ارائه اطلاعات حساس
صنعتی، امنیتی، نظامی و موشکی کشور به بیگانگان و یا انهدام قلب رآکتور
اراک)، به طور کلی برگشت‌ناپذیر خواهد بود (گزارش مفصل درباره میزان
بازگشت‌پذیری تعهدات ایران).
مرز زمینی ایران و ترکیه بسته شد
مصطفی ظاهری - رجانیوز: گفت‌وگوی‌مان با دکتر فریدون عباسی با موضوع روزهای ابتدایی جنگ شروع می‌شود. می‌گوید که صبح روز اول مهرماه سال 1359 در ورودی سپاه آبادان حاضر بوده و با دست‌خالی و بدون اسلحه به صحنه نبرد رفته است. خاطرات به خط مقدم عملیات رمضان در مقابل دریاچه ماهی و سپس عملیات مرصاد می‌کشد. می‌گوید در عملیات مرصاد تنها شخصی بوده که در محور، با لباس سپاه حضور داشته و در واقع سیبل منافقین بوده است.
به دکتر عباسی می‌گویم که وارد بحث هسته‌ای شویم و اولین سؤال را این‌گونه مطرح می‌کنم که برخی معتقدند که محدودیت‌های پذیرفته شده در برجام، محدودیت‌های واقعی بوده و روغن ریخته نذر امامزاده شده است. جواب کوبنده‌ای به این اظهارات دارد و می‌گوید برجام در حد توان همین آقایان است.
شاید محذوریت‌های امنیتی موجب می‌شود محتاطانه‌تر سخن بگوید ولی دکتر عباسی در این گفت‌وگو حتی از قطع تنخواه محافظانش نیز سخن گفت و تکیه کلامش این بود که «بدون جنگ خلع سلاح شدیم!»
1- حالا این رآکتور را میگویند با بتن یکجاهایی اش را پر کنند، خیلی جالب است آن مسئول محترم ما می‌خواهد حرف آقای جان‌کری را تصحیح کند و می‌گوید نه این‌گونه که این می‌گوید نیست، یک‌چیز دیگر را دارند با بتن پر می‌کنند، اتفاقاً همان بدتر است یعنی اصل رآکتور همان محفظه است نه آن چاله. حالا اینکه بخشی از چاله با بتن پر شود یا نه آن قابل‌بحث است ولی چیزی که توافق شده است این است که ما کل محفظه‌ای که بیش از 4 سال طول کشیده است و ساخته‌ایم، میلیاردها تومان پول خرج کردیم
2- من می‌گویم وقتی همه‌چیز سیاسی شد، وقتی رئیس مجلس آنجا به‌هرحال خط‌نگه‌دار است و باید حافظ منافع ملی کشور باشد، یک تذکر به این آقا نمی‌دهد، آن آقا را می‌شناسند و سال‌ها است که شناخته‌شده است و در همه دولت‌ها ایشان بوده است و بگوید چرا قبلاً نگفتی؟ مگر این آقای لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور نبود؟ مگر در موضوع هسته‌ای مذاکره نمی‌کرده است؟ خب مگر این افراد همان موقع حضور نداشته‌اند؟
چرا آنجا نگفت چرا در شورای عالی امنیت ملی نگفتید؟ ببینید آقای بروجردی
رئیس کمیسیون امنیت ملی است. ایشان در جلسات شورای عالی هست، مسائل را می‌بیند، خب ایشان زنگ می‌زد، آقای بروجردی زنگ می‌زد که آقای عباسی اینجا یک‌چیزهای این‌چنینی میگویند، شما چه می‌گویید؟
3- وقتی کاری نکردیم می‌گوییم که کاری نکردیم. چرا برویم چیز دیگری را بگوییم. اگر هم بحث خودسرانه مطرح بوده است؛ آقای هاشمی‌رفسنجانی و سید محمد خاتمی هستند. افراد منتسب به اینها مثل آقای ترکان هستند. ایشان قبول کند که خودسر بوده است. اگر می‌خواهند بگویند که یک اتفاقی افتاده است، این افراد بپذیرند که نفع آن را تاکنون بردند. چرا بروند و 4 تا آدم پایین‌تر را الکی متهم به این چیزها بکنند.
4- اگر این چیزها مشکل کشور را حل میکند؛ همان بزرگان حل بکنند و بپذیرند. چون آژانس هم می‌گوید: قبل از سال 2003، آن‌کس که مسئول کشور بوده است، همان بپذیرد. چرا دیگری بپذیرد؟ چرا گردن احمدی‌نژاد بیندازند؟ من می‌گویم که احمدی‌نژاد ممکن است خیلی اشتباهات دیگری کرده باشد، ولی حداقل در بحث هسته‌ای کاری نکرده که کسی بخواهد یقه‌اش را بگیرد؟ چون اصلاً نبوده و نمی‌داند چیست؟ من گواهی می‌دهم که ایشان نمی‌دانسته است.
5- ما اگر این توافق را درست بررسی بکنیم، می‌شود گفت: این بیشتر بوی یک طایفه‌گرایی و قبیله ای می‌دهد. حالا نظام چون اینها مذاکره کردند و از اول می‌گفتند که امریکا یک بمب‌هایی دارد می‌زند تا توان دفاعی ما را در هم بشکند. وقتی طرف دیدگاهش بر بنیه دفاعی کشور، این‌قدر است، دستان خود را بالا میکند و می‌گوید: تو می‌گویی بمب، من متریال را تعطیل می‌کنم.
6- وقتی من انتقاد می‌کنم، برخی می‌خواهند شخصیت من را خراب کنند که چون به او پست ندادند...؛ و گوش نمی‌دهند که من چه می‌گویم. چون نمی‌خواهند موضوع را بفهمند. میگویند: چون او را از پست برداشتند، چنین حرف‌هایی می زند. اصلاً کسی نمی‌آید با من حرف بزند که من، اصلاً حاضر نبودم با آقای روحانی کار بکنم؛ یعنی من توسعه‌ای و در جهت رشد هستم و دیدگاه‌های من این است و اصلاً نمی‌توانم با چنین فردی با چنین دیدگاه‌هایی کار کنم ولی با دولت جمهوری اسلامی که ما دشمنی نداریم و کار می‌کنیم و اگر نظر خواستند نظر می‌دادیم. ولی اینها قائل به اعتدالی که میگویند، نیستند. اعتدال یعنی اینکه صبر کن که دو روز دیگر باهم صحبتی می‌کنیم و تودیعی، معارفه ای و احترامی. به کسی که به تو احترام گذاشته، احترام بگذار. من به دیدن ایشان رفتم، احترام گذاشتم و گزارش دادم.
7- ابتدا می‌آیند، بخش مالی تیم حفاظت را هدف قرار می‌دهند. مثلاً دولت جمهوری اسلامی برای 3 میلیون تومان تنخواه معطل است؛ یعنی من باید شخصاً چک بکشم و به‌عنوان تنخواه به محافظان پرداخت بکنم. تنخواه محافظان را که کم کردند. همان ابتدا تا از مسئولیت کنار آمدم 3 میلیون تومان تنخواه دست تیم محافظ من بود. مگر من مسئول عادی دولتی بودم که پشتیبانی از تیم حفاظت من را از حوزه انرژی اتمی حذف بکنند؟ مثلاً فرضاً آقای دکتر صالحی مشکل پول داشت؛ یعنی من می‌دانم چقدر پول برایش گذاشتم. مشکل پول نداشت. خود اینها داوطلب هستند که پشتیبانی شخصی مثل من را قطع بکنند و من نیازی نداشتم که در خانه ای تحت حفاظت بنشینم.
متن کامل این گفت و گو را که در شماره اخیر رمز عبور منتشر شده، می خوانید.
*******
یکی از مسائلی که از سوی مسئولین فعلی سازمان انرژی هسته‌ای مطرح می‌شود، این است که ما توان فنی برای پیشبرد صنعت هسته‌ای را نداشتیم و محدودیت‌هایی که پذیرفتیم درواقع محدودیت‌های واقعی بوده و درواقع روغن ریخته نذر امامزاده شده است. نظر شما دراین‌باره چیست؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم. اینها قیاس به نفس خودشان و قیاس به توانایی خودشان می‌کنند. ببینید آدم‌هایی که سطح اطلاعاتشان محدود باشد توان مدیریت و کار اجرایی‌شان محدود باشد، کارهای بزرگ را در عرصه فنی مهندسی و صنعتی نکرده باشند، دیدگاهشان کمی فرق میکند، حالا من خُرده نمی‌گیرم! یکی رشته‌اش نیست و یکی رشته‌اش هست و از نظر فنی مهندسی رشته‌اش سازگار است ولی این کار را ممکن است در کلاس فقط درس داده باشد ولی کاری که خودش برود در آزمایشگاه و یک محصول مهندسی را تولید کند این کار را نکرده باشد، تئوریسین خوبی باشد، خب اینها برای کشور ارزشمند هستند ولی اگر ما کار را به اینها سپردیم سرنوشت همین می‌شود، حالا اگر مسائل سیاسی و دیدگاه‌های فلسفی که بعضی‌ها در مورد مسائل کشور دارند که بخشی از این مسائل مربوط به انرژی و نوآوری یا مسائل فنی می‌شود.
ما الان با پدیده عجیبی مواجه هستیم در حال حاضر در این مذاکرات که افراد متخصص به دلیل وابستگی‌های حزبی‌شان توجیهات فنی مهندسی خاصی را برای جهت خاص فکری در مذاکرات می‌آورند؛ به‌عبارتی‌دیگر با کمک ابزار فنی مهندسی رو به توجیه کاری سیاسی می‌آورد؛ یعنی از حیثیت و آبروی خودشان مایه می‌گذارند تا توافق شکل‌گرفته مورد اقبال و پذیرش همگان قرار گیرد.
خب چه کسی چنین رسالتی به اینها داده است؟ یعنی خداوند مقرر کرده است که اینها راست نگویند؟ خداوند مقرر کرده است که اینها ذهن مردم را به سمت منافع یک جریان سیاسی خاص منحرف کنند؟ فکر نمی‌کنم این‌گونه باشد چراکه میگویند شرعاً من مسئولیت را می‌پذیرم!
دارم یادآوری می‌کنم که نباید با مسائل این‌گونه برخورد کرد. من این یادآوری و تذکر را به خودم هم دارم؛ که عباسی تو هم حواست باشد، اگر نقدی می‌کنی این نقدت در جهت منافع یک حزب، گروه یا فرد خاصی نباشد، بلکه در راستای منافع کشور و انقلاب و مبتنی بر واقعیات کشور باشد.
متأسفانه در حال حاضر در رابطه با دستاوردهای کشور الان مسائلی گفته می‌شود که در پی سخیف انگاشتن دستاوردهای دانشی، فنی مهندسی و هم‌ساخت و تولید کشور است؛ یعنی به عبارتی منکر رشد کشور در این زمینه‌ها می‌شوند و به دنبال نفی یک‌باره هر آن چیزی که در سال‌های گذشته به‌دست‌آمده‌اند.
خب ما اگر برگردیم به گذشته ببینیم آیا اینها که در قبل از این دولت نیز مسئولیت داشتند؛ ازاین‌گونه صحبت‌ها که این دستاوردهای به‌دست‌آمده در کشور را بی‌ارزش جلوه می‌دهد کرده‌اند؟ چه در مورد غنی‌سازی و چه در مورد رآکتور اراک و مسائل مشابه. من یادم نمی‌آید که اینها این چیزها را گفته باشند. حداقل در دوره‌ای که مسئولیت به من سپرده‌شده خب همین افرادی که الان هستند و مرتب در تلویزیون ظاهر می‌شوند و در مجلس هستند و مسائل غیرواقعی را آنجا بیان می‌کنند، اینها باید موقعی که کار را به من تحویل می‌دادند حداقل یک برگ می‌نوشتند و به من تذکر می‌دادند که آقای عباسی این خطرات کشور را تهدید میکند! این پروژه‌ها اشکال دارد، حتی اگر در کاغذ نمی‌نوشتند، حداقل می‌بایست شفاهی به من می‌گفتند؛ در یک جلسه‌ای مسائل را به من منتقل می‌کردند؛ که این‌گونه نبود.
گروه سیاسی - رجانیوز: حسین شریعتمداری در سرمقاله امروز کیهان نوشت: گفته می‌شود- و قابل قبول نیز هست- که توافق وین اگر چه یک «توافق مطلوب» نیست و با خواسته‌های قانونی جمهوری اسلامی ایران فاصله‌ای زیاد و پر نشدنی دارد ولی در آن نقاط مثبتی هم دیده می‌شود و از این‌روی، پذیرش برجام را نمی‌توان یکسره به زیان کشورمان دانست بلکه مانند هر توافق دو یا چندجانبه دیگر، امتیازاتی داده شده و در مقابل امتیازاتی هم گرفته شده است.
این استدلال که از سوی موافقان برجام و مخصوصا دولت محترم پشتیبانی می‌شود در حالی است که آنچه داده‌ایم نه فقط فعالیت هسته‌ای کشورمان را به نابودی می‌کشاند بلکه بسیاری از اصول و مبانی نظام را نیز در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد. این واقعیت تلخ فقط با مروری گذرا بر متن توافق وین و قطعنامه ۲۲۳۱ که به عنوان تضمین برجام از سوی شورای امنیت سازمان ملل صادر شده است به وضوح قابل درک است. ضمن آن که حریف نیز با استناد به مفاد اسناد یاد شده، خواب تغییر ساختار نظام را می‌بیند و خوابی را که دیده است، بی‌پرده اعلام هم میکند ولی این نگاه طرف مقابل به توافق وین- مخصوصا آمریکایی‌ها- تاکنون از جانب موافقان برجام بی‌پاسخ مانده و به جای آن، انبوهی از اتهامات به سوی منتقدان داخلی- و‌نه‌آمریکایی‌ها- سرازیر شده و می‌شود.
به عنوان مثال، دیروز رئیس‌جمهور محترم در جمع مردم همدان ضمن دفاع از توافق وین، درباره یکی از دستاوردهای آن گفت: «بعد از ۲۳ ماه تلاش و مذاکره توسط دیپلمات‌های ملت به نقطه‌ای رسیده‌ایم که توانسته‌ایم سایه شوم جنگ را از سر مردم برداریم و امنیت واقعی را به کشور بازگردانیم»! ایشان توضیح ندادند آیا محدودیت‌های فراوان علیه کشورمان که فقط یک نمونه از آن دست‌اندازی به صنایع موشکی و دسترسی به مراکز نظامی و... است و تضعیف توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران را به دنبال دارد، سایه شوم جنگ را از سر مردم برمی‌دارد و یا یکی از موانع حمله دشمن را؟! آنهم دشمنی که به صراحت اعلام کرده و میکند که براندازی جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان یک هدف استراتژیک در دستور کار خود دارد؟ و تاکنون نیز از هیچ کوششی برای رسیدن به این هدف استراتژیک کوتاهی نکرده است. و به قول مشترک و کارشناسانه حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب، اگر توان حمله نظامی به ایران را داشت در انجام آن یک لحظه هم درنگ نمی‌کرد.ناتوانی حریف از حمله نظامی به ایران بارها در گزارش مراکز استراتژیک آمریکا به گونه‌ای مستند آمده است و این روزها مقامات بلندپایه آمریکایی نیز به آن اعتراف دارند.
و اما، این نکته که برجام در صورت پذیرفته شدن از سوی ایران نه فقط مانع حمله نظامی حریف نبوده، بلکه متاسفانه می‌تواند زمینه‌ساز آن نیز باشد، بیرون از موضوع یادداشت پیش روی است و در فرصتی دیگر به آن خواهیم پرداخت. در این وجیزه سخن بر سر آن است که آیا وجود برخی از نقاط مثبت در برجام می‌تواند دلیل قانع‌کننده و موجهی برای پذیرش آن باشد؟
در این باره گفتنی است که اختلاط و آمیختگی «خوب‌و‌بد» و «نقاط مثبت و منفی» در یک مجموعه به دو صورت و دو حالت متفاوت قابل تصور است و برای مواجهه و تصمیم‌گیری درباره هر یک از این دو حالت نیز راهکار متفاوتی در میان است.
به‌عنوان مثال و یک سند مورد استناد که علاوه بر «نقل»، دلایل عقلی را هم با خود دارد، می‌توان به آیه ۲۱۹ از سوره بقره اشاره کرد. «یسئلونک عن الخمر و المیسر، قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس واثمهما اکبر من نفعهما.... از تو ای پیامبر درباره شراب و قمار سؤال می‌کنند، بگو در ارتکاب آن دو، گناهی بزرگ است و سودهایی برای مردم دارد و گناه آن دو از سودی که دارد بزرگتر است.»
خدای مهربان در این آیه شریفه- که به عنوان مثال آورده‌ایم و تفسیر آن برعهده عالمان خبره است- همراه با گناه بزرگ شرابخواری، برای آن سودی هم ذکر فرموده ولی این سود را در مقایسه با آن گناه بزرگ شانه به شانه و همطراز ندانسته و نهایتا حکم منع شرابخواری را صادر فرموده است.
نکته درخور توجه این که «سود اندک» شرب خمر از «گناه بزرگ» آن جدا شدنی و قابل‌تفکیک نیست تا تصور شود کسی که به گناه بزرگ شرابخواری روی می‌آورد، هم گناه کرده و هم سود برده است! و یا این که می‌تواند «سود» آن را از «گناه بزرگ» تفکیک کرده و جداگانه به کار گیرد! از این روی، شرب خمر، حتی یک قطره آن نیز «حرام» و «گناه بزرگ» دانسته شده است.
دراین‌باره مثال دیگری که متفاوت از نوع اول است نیز درخور توجه است. فرض کنید یک میوه، مثلا یک سیب پیش‌روی دارید که بخشی از آن گندیده و فاسد شده است. در این صورت شما می‌توانید قسمت فاسد شده را جدا کرده و از قسمت سالم سیب استفاده کنید. به بیان دیگر، در این حالت «خوب» و «بد» اگرچه با هم بوده و در یک سیب، جمع شده‌اند ولی قابل تفکیک هستند و الزامی نیست که در صورت تمایل به خوردن سیب، ناچار به خوردن بخش فاسد آن نیز باشید!
توافق وین از نوع اول است که نقاط مثبت احتمالی آن از نقاط منفی جدا کردنی نیست. برجام یک معاهده دوجانبه است که براساس حقوق شناخته شده بین‌المللی -کنوانسیون ۱۹۶۹ وین- هیچیک از دو سوی این پیمان نمی‌توانند نسبت به یک یا چند ماده آن اعلام تحفظ کرده و به اصطلاح از «حق شرط» استفاده کنند. اعلام تحفظ - RESERVATION- صرفا در معاهدات بین‌المللی چندجانبه قابل پذیرش بوده و موضوعیت دارد ولی در معاهده دو جانبه مانند توافق وین که مجموعه گروه ۵+۱ به عنوان یک طرف توافق و ایران طرف دیگر آن تلقی و تعریف شده است، هر یک از دو طرف فقط می‌توانند به آن پاسخ «آری» یا «نه» بدهند، یعنی یا همه مفاد آن را یکجا و بدون استثناء بپذیرند و یا تمامیت آن را یکجا رد کنند.
و
کوتاه سخن آن که هیچیک از دوستان موافق برجام نیز وجود بندها و مواد منفی
در این سند را انکار نمی‌کنند و مخصوصا پذیرفته‌اند که برخی از مفاد برجام
و قطعنامه ۲۲۳۱ در صورت اجراء می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را با چالش‌ها
و پی‌آمدهای خطرآفرین روبرو کند ولی برخی از دوستان موافق برجام، راه
مقابله با این بخش از اسناد یاد شده را در اعلام تحفظ نسبت به آن می‌دانند
که صد‌البته نشدنی است.
حسین شریعتمداری
